Wednesday, June 10, 2009

Salum langai

Lai wa sai shani hta Online n'tsa kaw n na hkau la ai manang langai
sa jaw ai mahkawn rai nga ai.Writer hte Singer n chye ti mung grai
ra sharawng la ai majaw n dai Blog kasha n tsa kaw ka bang dat sai
wa re.La ma wa na manang ni chye yang naw tsun dan ya rit yaw.



na salum hta yup na yaw
na salum hta hkring sa na
na salum hte rau nga na
nye salum hpyi shawn ai
shani shagu nang hpe ngai dum ai
shana shagu nang hpe tsaw ai
na lam sum ru nga yang she myit pyaw ai

shing ra tara majaw nang hpe tsaw ai n rai
salum kata hte na , tsaw myit a majaw
nang hpe ngai tsaw ra ai
dai hpe nang chye na yang
kaja ai mahtai langai mi jaw rit

na salum hta yup na yaw
na salum hta hkring sa na
na salum hte rau nga na
nye salum hpyi shawng ai
shani shagu nang hpe ngai dum ai
shana shagu nang hpe tsaw ai
na lam sum ru nga yang she myit pyaw ai

shing ra tara majaw nang hpe tsaw ai n rai
salum kata hte na , tsaw myit a majaw
nang hpe ngai tsaw ra ai
dai hpe nang chye na yang
kaja ai mahtai langai mi jaw rit

Byin wa ai lam
nye salum hta
nang hpe, nang hpe ,nang hpe sha tsaw ai
shing ra tara majaw nang hpe tsaw ai n rai
salum kata hte na , tsaw myit a majaw
nang hpe ngai tsaw ra ai
dai hpe nang chye na yang
kaja ai mahtai langai mi jaw rit

shing ra tara majaw nang hpe tsaw ai n rai
salum kata hte na , tsaw myit a majaw
nang hpe ngai tsaw ra ai
dai hpe nang chye na yang
kaja ai mahtai langai mi jaw rit

kaja ai mahtai langai mi jaw rit

Thursday, May 14, 2009

I Love You.

Manang ni e,nan hte ni a sumtsaw hpe Tsaw ra ai ngu ai ga hpe a myu 100
jan daram dang tsun yang gaw nang na sumtsaw na a' tsaw ra myit hpe kam
na kun???

Kachin(Jing Hpaw)- Tsaw ra ai.
Myen(Myanmar) - ခ်စ္တယ္။
Sign Language


  • English - I love you
  • Afrikaans - Ek het jou lief
  • Albanian - Te dua
  • Arabic - Ana behibak (to male)
  • Arabic - Ana behibek (to female)
  • Armenian - Yes kez sirumen
  • Bambara - M'bi fe
  • Belarusian - Ya tabe kahayu
  • Bengali - Ami tomake bhalo bashi
  • Bisaya - Nahigugma ako kanimo
  • Bulgarian - Obicham te
  • Burma -Chit tal
  • Cambodian - Soro lahn nhee ah
  • Cantonese Chinese - Ngo oiy ney a
  • Catalan - T'estimo
  • Cheyenne - Ne mohotatse
  • Chichewa - Ndimakukonda
  • Corsican - Ti tengu caru (to male)
  • Creol - Mi aime jou
  • Croatian - Volim te
  • Czech - Miluji te
  • Danish - Jeg Elsker Dig
  • Dutch - Ik hou van jou
  • Esperanto - Mi amas vin
  • Estonian - Ma armastan sind
  • Ethiopian - Afgreki'
  • Faroese - Eg elski teg
  • Farsi - Doset daram
  • Filipino - Mahal kita
  • Finnish - Min rakastan sinua
  • French - Je t'aime, Je t'adore
  • Gaelic - Ta gra agam ort
  • Georgian - Mikvarhar
  • German - Ich liebe dich
  • Greek - S'agapo
  • Gujarati - Hoo thunay prem karoo choo
  • Hiligaynon - Palangga ko ikaw
  • Hawaiian - Aloha wau ia oi
  • Hebrew - Ani ohev otah (to female)
  • Hebrew - Ani ohev et otha (to male)
  • Hiligaynon - Guina higugma ko ikaw
  • Hindi - Hum Tumhe Pyar Karte hae
  • Hmong - Kuv hlub koj
  • Hopi - Nu' umi unangwa'ta
  • Hungarian - Szeretlek
  • Icelandic - Eg elska tig
  • Ilonggo - Palangga ko ikaw
  • Indonesian - Saya cinta padamu
  • Inuit - Negligevapse
  • Irish - Taim i' ngra leat
  • Italian - Ti amo
  • Japanese - Aishiteru
  • Kannada - Naanu ninna preetisuttene
  • Kapampangan - Kaluguran daka
  • Kiswahili - Nakupenda
  • Korean - Sarang Heyo
  • Latin - Te amo
  • Latvian - Es tevi miilu
  • Lebanese - Bahibak
  • Lithuanian - Tave myliu
  • Malay - Saya cintakan mu / Aku cinta padamu
  • Malayalam - Njan Ninne Premikunnu
  • Mandarin Chinese - Wo ai ni
  • Mohawk - Kanbhik
  • Moroccan - Ana moajaba bik
  • Nahuatl - Ni mits neki
  • Navaho - Ayor anosh'ni
  • Norwegian - Jeg Elsker Deg
  • Pangasinan - Inaru Taka
  • Papiamento - Mi ta stimabo
  • Persian - Doo-set daaram
  • Pig Latin - Iay ovlay ouyay
  • Polish - Kocham Ciebie
  • Portuguese - Eu te amo
  • Romanian - Te ubesk
  • Russian - Ya tebya liubliu
  • Scot Gaelic - Tha gra\dh agam ort
  • Serbian - Volim te
  • Setswana - Ke a go rata
  • Sindhi - Maa tokhe pyar kendo ahyan
  • Sioux - Techihhila
  • Slovak - Lu`bim ta
  • Slovenian - Ljubim te
  • Spanish - Te quiero / Te amo
  • Swahili - Ninapenda wewe
  • Swedish - Jag lskar dig
  • Swiss-German - Ich lieb Di
  • Tagalog - Mahal kita
  • Taiwanese - Wa ga ei li
  • Tahitian - Ua Here Vau Ia Oe
  • Tamil - Nan unnai kathalikaraen
  • Telugu - Nenu ninnu premistunnanu
  • Thai - Chan rak khun (to male)
  • Thai - Phom rak khun (to female)
  • Turkish - Seni Seviyorum
  • Ukrainian - Ya tebe kahayu
  • Urdu - mai aap say pyaar karta hoon
  • Vietnamese - Anh yeu em (to female)
  • Vietnamese - Em yeu anh (to male)
  • Welsh - 'Rwy'n dy garu di
  • Yiddish - Ikh hob dikh lib
  • Yoruba - Mo ni fe e
  • Zulu - Ndiyathanda

Friday, May 8, 2009

ျမစ္ၾကီးနားက ၾကိဳမယ္

ဒါကလည္း ယူက်ဴ ့ က သီခ်င္းပါပဲ။ ခုတစ္ေလာ ျမစ္ၾကီးနားကို တမ္းတမ္းတတ
လြမ္းမိေနေတာ့ ဒီသီခ်င္းခနခန နားေထာင္ျဖစ္တယ္။ဒါေၾကာင့္ အားလံုးလည္း
နားေထာင္ရေအာင္တင္လုိက္တာ။

Kachin traditional music instruments

Jawng ngut n na lagawn la ai majaw Youtube kaw tam je yu ai n dai Video kasha hpe
mu ai majaw manang ni yawng mung mu ga hkra bai share dat sai.Internet gaw n kaja
la ai hte re ai majaw Copy/Paste sha dang galaw ai wa re. :D

Thursday, April 30, 2009

Dai daw ga hpe marit la ai!!!

N dai shata hta dai daw ga hpe marit la ai wa re. Hpa majaw kun n chye ai
a sak kaba wa ai hte maren ti nang dai daw ga hte mung grau tsan wa ai.
Hpa rai ti mung , dai daw ga hpe gaw n mai malap kau ai majaw galoi mung
dum nga ai. Myitkyina buga kaw na BeTeLa naw ku jawng hpe mung marit
ai.Naw kaji shi ai a hkying hta Sunday school hta sharin ai jachyum ga ni hpe
mung dum ai.Ngai na masin kata kaw n na Hero King david a labau ni hpe mung
grai naw madat mayu ai.AD 2000 shaning, Hka lup hkam jaw ai Rev.Naw Tawng
(BTL chruch) hpe mung dum ai.Maumwi tsun grai hkrak la ai sarama Marry hpe
mung dum ai.Myitkyina main lam n tsa hta SuperCup 90 jagrawp hte dam hkawm
ai a hkying hpe mung marit ai.Galoi shagu a kyu hpi lawm ya ai ngai na ga tsaw ra
dik htum Gawoi dwi hpe mung grai marit ai.A ga tsun na nga yang marit ai lam ni
gaw tsun pyi n htum ai wa re.Hpa rai ti mung Myitkyina ga de gara hku bai du hpang
wa na kun ngu n na galoi mung myit masin kata hta bang tawn da ga ai lol!!!

IP,Subnet,Gateway, MAC , DNS , Server ni a Address Tam ga

@echo.
@echo IP For Technology Pass Computer.
@echo By: zin yor

@ipconfig/all | find "IP Address"
@ipconfig/all | find "Subnet Mask"
@ipconfig/all | find "Default Gateway"
@ipconfig/all | find "Host Name"
@ipconfig/all | find "DNS Suffix Search List"
@ipconfig/all | find "Physical Address"
@ipconfig/all | find "DHCP Enabled"
@ipconfig/all | find "DHCP Server"
@ping 127.0.0.1
@echo.
@pause

*******************************************************
N dai n'tsa na code ni hpe Notepad hta ka bang n na
ip.bat ngu mying jaw dat ga.Dai file hpe Run dat yang
nang na IP,Subnet,Gateway, MAC , DNS , Server ni a
Address yawng hpe chye mai ai hta n ga nang jum ai
Network Adeptor kaja n kaja hpe kalang ta yu jaw na
rai ga ai.

Wednesday, April 29, 2009

Myitkyina


Tuesday, April 21, 2009

San Poi .

Grai ka chyam mayu ai majaw Blog kasha gaw sa ka da n na, lagawn la ai lam
ni, jawng laika kyin la ai lam ni a majaw a hkying hte a hkyin update gaw n dang
galaw.Dai a majaw kalang lang gaw grai myit ru wa sai wa re. :D Dai lapran
hta wun pawng hka li gaw bai bu taw nga ai majaw grau nan yak taw nga ai
zawn.Ngut sai i ngu yang gaw..." A ga ,san poi da aww!!!! ''

Hkrap pyi hkrap mayu wa sai wa re lol!!!!
Rai ti mung ti nang a myit hta N dai blog kasha hpe a sak naw ja hkrung na
ngu n na daw dan da ai majaw sha kut na sha gaw ka yu na re.Masha ni
zawn laika grai law hkra ka ja htuk na matu mung bawnu gaw n byin la ai
majaw ngai chye jahtuk ai hku sha ka shakut da nga ai.

Hpa mi rai ti mung Wa Karai Kasang a chye ju hte n dai san poi kasha hpe
awng dang na re ngu na kam da sai wa re.

(Ti nang mung shakut ra ai le i???)





Wednesday, April 15, 2009

How to get Free Domain name co.cc

သူမ်ားေတြ co.cc ေတြလုပ္ထားၾကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္းလုပ္ခ်င္လုိက္တာ ...
ဒါေပမယ့္ သူက တစ္ႏွစ္ၿပီးရင္ ဒိုမိန္းက Expire ျဖစ္သြားၿပီး ပိုက္ပိုက္
ေတာင္းတယ္ဆိုေတာ့ လုပ္လည္းမထူးဘူးမို ့လုိ ့မလုပ္ေတာ့ပါဘူး ...

ဒါေပမယ့္
ခုကၽြန္ေတာ္ co.cc ဒိုမိန္း Register လုပ္မယ့္နည္းေလးကိုကၽြန္ေတာ္သိသေလာက္
ေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။

၁) ပထမဆံုး
ကၽြန္ေတာ္တို ့ co.cc ဆိုတဲ့လင့္ခ္ကေလးကို အရင္သြားလုိက္ပါမယ္။
အဲဒီမွာ အေကာင့္မရွိေသးဘူးဆိုရင္ Create an account now ကို ကလစ္ႏွိပ္ပါမယ္။



၂) က်လာတဲ့ စာမ်က္ႏွာမွာ ကိုယ္ပိုင္ Email Address နဲ ့ Register လုပ္ယူလုိက္ပါ။
ၿပီးရင္ co.cc ဆိုတဲ့ စာမ်က္ႏွာကို ျပန္သြားပါ။

၃) ၿပီးရင္ ေအာက္ပံုမွာျပထားတဲ့ေနရာမွာ သင္ေပးခ်င္တဲ့ နာမည္ေပးၿပီး Check လုပ္ၾကည့္ပါ။



အကယ္လုိ ့သင္ေပးလုိက္တဲ့နာမည္က အမည္တူရွိမေနဘူးဆိုရင္ available ဆိုၿပီး
ျပပါလိမ့္မယ္။ၿပီးရင္ေတာ့ Continue to registration ။



ဒါကေတာ့ တစ္ကယ္လုိ ့ ၄၈ နာရီအတြင္းဒီ နာမည္ကို Setup မလုပ္ေပးရင္အလိုအေလ်ာက္
Cancelလုပ္သြားမယ္လုိ ့ေျပာတာပါ။



SetUp ေပးလုိက္ပါတယ္။
www.name.Co.CC >>Setup ကိုကလစ္ႏွိပ္ပါမယ္။



၄) အခု ကၽြန္ေတာ္တို ့Domain name setup စာမ်က္ႏွာမွာ ဒီေအာက္ကလို သံုးေနရာ
ေတြ ့ရပါလိမ့္မယ္။



  • 1. Manage DNS (Can be hard for newbies)
  • 2. Zone Records (Also hard a hard task for newbies)
  • 3. URL Forwading (the simple thing that almost everyone can do)
၅) ေအာက္ဆံုးက URL Forwarding ကိုေရြးလုိက္ပါတယ္။
Redirect To(URL) ဆိုတဲ ့ေနရာမွာ သင့္ရဲ ့URL အမွန္ကိုေရးထည့္ေပးရပါမယ္။
(www.example.blogspot.com)
Page Title မွာေတာ့ သင္ေပးခ်င္တဲ့ Title ေပးႏိုင္ပါတယ္။
Frame : မွာေအာက္က URl Hiding (Hide real address) ကိုေရြးလုိက္ပါ။
ေအာက္က Description နဲ ့Keywords ကိုအလြတ္ထားခဲ့လို ့ရပါတယ္။

၆) ၿပီးရင္ Setup ။အိုေက ေပးလုိက္ပါ။
သင့္ရဲ ့ ကိုယ္ပိုင္ဒိုးမိန္းနာမည္အသစ္နဲ ့ www.domainname.co.cc ဆိုတာက
ိုေတြ ့ရမွာျဖစ္ပါတယ္။အဆင္ေျပၾကပါေစခင္ဗ်ာ။

Sunday, March 29, 2009

Holy Bible

Holy Bible.



Click Hear


Or


Click Hear

Sunday, March 22, 2009

PyiLang Dum Chyai ga.

Tuesday, March 17, 2009

ံHpyen Ni a Lam!

Shan hte gaw Madu Yesu Hkristu Hpe wudang hta jen da mu ai.Shaloi Yesu gaw, Wa e, shanhte a mara dat kau ya mu.
LuKa 23:33-34

Nan hte a hpyen ni hpe tsaw ra mu:nanhte hpe n dawng n yawt ai ni e kaja ai hku galaw mu:nanhte e dagam ai ni hpe shaman ya mu:nanhte hpe a roi a rip di ai ni a matu a kyu hpyi mu.Na a shabyi
maga mi bye ai wa hpe,maga mi naw jaw ya e.
LuKa 6:20-29

N dai lahta na jachyum ga ni hpe yu n na ti nang a hpyen ni hpe mang hkang tai na lam n re sha
a ngwi sha myit hpe sim sa da let aung dang la ga ngu na saw shaga mayu ai.

Saturday, March 14, 2009

ကခ်င္ရိုးရာမေနာပြဲျမင္ကြင္း

ကခ်င္ျပည္နယ္ေန ့မေနာပြဲေတာ္ျမင္ကြင္း


အာရွတိုက္ ပစ္ဂမီ(သို ့) ခရံု


အာရွတိုက္ ပစ္ဂမီဟုတင္စားေခၚေ၀ၚႏိုင္သည့္ လူပုကေလးမ်ားကို ကခ်င္ျပည္နယ္၊ခါကာဘုိ ရာဇီ ေတာင္ေျခေဒသ၀န္းက်င ္တြင္ေတြ ့ရွိႏုိင္ေၾကာင္းကို ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိမ်ိဳးႏြယ္စုဆိုင္ရာ
ေလ့လာသူမ်ားက ေျပာၾကားပါသည္။ အဆိုပါ လူပုကေလးမ်ားသည္ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားမ်ား
ျဖစ္ၾကၿပီး၊ခရံုမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားျဖစ္ကာယခုအခါကခ်င္ျပည္နယ္၊ခါကာဘိုရာဇီေတာင္ေျခရွိခေရာင္း
ေက်းရြာႏွင့္ တဟြန္းဒန္းေက်းရြာတုိ ့တြင္အေျခခ်ေနထုိင္လ်က္ရွိေၾကာင္းသိရွိရသည္။
အဆိုပါခရံုမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားသည္ ရ၀မ္မ်ိဳးႏြယ္စုထဲတြင္ပါ၀င္ၿပီး ယင္းမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားအနက္ အရပ္
အျမင့္ဆံုးပုဂၢိဳလ္မွာအရပ္ေလးေပသာရွိေၾကာင္းသိရွိရသည္။ရ၀မ္မ်ိဳးႏြယ္စုတြင္ခရံုလူမ်ိဳးအပါ
အ၀င္မ်ိဳးႏြယ္စုငါးစုရွိသည္။ခရံုလူပုကေလးမ်ားကိုခါကာဘိုရာဇီေတာင္ေျခေဒသရွိခေရာင္း
ေက်းရြာႏွင့္ တဟြန္းဒြန္းေက်းရြာမ်ားအျပင္ေနာင္မြန္းေဒသရွိတဇူထုေက်းရြာတြင္လည္းေတြ ့ရွိ
ႏိုင္ေၾကာင္းသိရွိရသည္။
ခရံုမ်ိဳးႏြယ္စု၀င္လူပုကေလးမ်ားသည္မ်ိဳးရိုးအရသာမန္လူထက္အရပ္ပုေနၾကေသာ္လည္းေဒ
သတြင္းေရခဲေတာင္ေပၚတြင္မဂ်စ္ဥ၊ခန္းေတာက္ျမစ္၊ရွီးပတီး စသည့္ေဒသထြက္ေဆးဖက္ပင္
မ်ားရွာေဖြျခင္း၊ႏြားေနာက္ႏွင့္တိဗက္ႏြားေမြးျမဴျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကိုအထူးကၽြမ္းက်င္ၾကသည္။
အထူးသျဖင့္အဆိပ္လူးၿမွားျဖင့္အမဲလုိက္ရာတြင္သူမတူေအာင္ကၽြမ္းက်င္ၾကၿပီးထုိအဆိပ္လူး
ၿမွားျဖင့္ က်ားသစ္၊၀က္၀ံ စသည့္တိရိစ ၦာန္မ်ားကိုပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္ႏိုင္စြမ္းရွိၾကသည္။
ခရံုလူမ်ိဳးစုမ်ားႏွင့္ပါတ္သက္ၿပီး ယူနီဆက္(Unicef) အဖြဲ ့မွ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္က ကခ်င္ျပည္နယ္
တဟြန္းဒန္းေက်းရြာထိေလ့လာသုေသသနျပဳခဲ့ၾကေၾကာင္းသိရွိရၿပီးထိုစဥ္ကမွတ္တမ္းမ်ား
အရ လူဦးေရမွာ ၅၆ ဦးခန္ ့ရွိသည္ဟုေလ့လာသူမ်ားကေျပာၾကသည္။
၁၉၉၈-၉၉ ခုႏွစ္ခန္ ့က မ်ိဳးႏြယ္စုဆိုင္ရာသုေတသီမ်ားကေလ့လာမွဳျပဳခဲ့ၾကရာလူဦးေရမွာ
၂၀ ခန္ ့သာရွိေတာ့ေၾကာင္းသိရသည္။ေနာက္ပိုင္းတြင္အဆိုပါခရံုမ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားသည္ ရ၀မ္
ဆားလု စသည့္မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားႏွင့္လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္းေၾကာင့္ ခရံုမ်ိဳးႏြယ္စုစစ္စစ္မ်ားမွာ
အနည္းငယ္သာက်န္ရွိေတာ့ေၾကာင္းသိရွိရသည္။


***************************************************************************
ဒီပိုစ့္ကေလးကို www.phatpa.com မွေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

Monday, March 9, 2009

HpaKant ga kaw na LungSeng Tawng Ni


Miwa mung Yunan mung daw,Ying Jaing e mu lu ai Hpakant lung seng tawng langai.
Miwa mung,Yunan mung daw,Kuming e mu lu ai Chying hkrang hpraw sumla Lung seng tawng langai.

ေဘဂ်င္းအုိလံပစ္ပြဲမွာ ဂုဏ္ယူစရာေကာင္းတဲ့ကၽြန္ေတာ္တုိ ့ကခ်င္ျပည္နယ္၊ဖားကန္ ့ၿမိဳ ့က အထက္ပါ
ေက်ာက္စိမ္း မ်ားကို ခမ္းခမ္းနားနားျပသခဲ့ပါတယ္။

Ka Nu Ni a Lam


M = is for the millions things she gives us.
Nu gaw ann hte kashu kasha ni hpe tut nawng e jaw tawn da ai chye ju ni.
O = means only that she growing old.
An hte kashu kasha ni a matu a sak hkrung let ding gai mat ai a nu.
T = is for tears she flows down with worries to save us.
An hte kashu kasha ni a matu tsang nga let yu hkrat wa ai mi pri ni.
H = is for heart of porest gold.
Nu a masin salum gaw tsawm hkik la ai ja zawn.
E = is for her eyes, with love sight.
Nu a tsaw ra myit hte an hte ni hpe makawp maga ai an hte a anu.

R = means right she is always be.
Galoi shagu teng jaw nga ai nu a ga ni.



Jing Hpaw Bu Ga

Ngai n dai BLOG hpe hpa majaw ka ai i nga yang AN Hte a Myumasha ni a matu kachyi mi sha pyi a kyu dang jaw yang sha pyi grai myit dik la sai.Ya shae shawng shakut na re ai majaw shat ai ni nag yang chye ju hte chye na ya n na hpang de ra ai ni nga yang sharin shangun mayu ai.
Sharin hkam na matu mung galoi mung nga ga ai.

An Hte ni a Lai Ka


Anhte amyusha ni a laili laika madang mung, tsaw wa rawt wa ra nga saga ai

Layang U Ra

Mungkan ntsa hta amyu lakung langai mi dan hkung n'na grin nga lu na matu dai amyu gaw shi a laili laika hte htunghking hpe galoi mung dai makau grupyin mungkan masa lam ni hte htap htuk rap ra madang dep nga lu na matu hta sha n ga, shanhte a laili laika ni hpe chye chyang ai mungkan masha ni, dai laika hpe sharin hkam la mayu ai masha ni lani hte lani law htam wa lu na lam hpe shakut shaja nga masai. Dai hte maren kaga amyu masha ni shanhte a laili laika hpe grau grau n'na loi ai ladat hte lawan ai hku sharin hka ja la lu na matu dai laili laika hte seng n'na lachyum bai shaleng da ai laika (Dictionary) ni hpe mung prat madang hta hkan n'na madang dep nga lu na matu bai gram lajang nga nga re ai lam ni hpe mu lu nga ga ai.

Dai ni mungkan ntsa hta dan hkung nga sai mungdan ni hte dan hkung wa na hkyen nga sai mungdan ni hta nga pra nga ai mungchying sha ni yawng gaw tinang hte seng ai laili laika ni hpe manu shadan chye ai ni hkrai rai nga sai hpe mu lu na ga ai. Bai n'na tinang a kanu laili laika ni hta lakap n'na she kaga amyu sha ni a laili laika ni hpe sharin hka ja nga lu ai a marang e ti nang a kanu laili laika a manu hpe grau grau n'na chye na manu shadan chye ai ni byin tai wa lu nga ma ai zawn, maga mi hku n'na yu yang mung dai maigan laili laika ni a lachyum ni hpe asan san sha rai n'na chye na hkrat hkrang shangun let akyu kaba jaw nga ai lam hpe mu lu nga ga ai.

Dai ni na anhte Jinghpaw Wunpawng sha ni a masa hpe bai dinglik yu ga nga yang laika lu la ai 100 ning hpring masat Jaw Poi kaba ni she galaw ngut mat wa saga ai rai tim ‘dai laika hpe manu n chye shadan lu, jai lang akyu jashawn na matu shara mung n mu rai nga ai lam ni a majaw dai ni na anhte Wunpawng ramma ni law malawng a myit kraw lawang kata e n'dai Jinghpaw Wunpawng laika gaw akyu n pru manu n rawng ai arung arai langai mi zawn byin nga mat sai lam hpe mu lu nga ai. N'dai lam ni hpe gara hku tsi lajang la sana law? Hpawtni hpawtdin anhte amyu sha ni a ningbaw ningla tai wa na ni rai nga ai dai ni na anhte ramma ni anhte a laili laika hpe manu shadan chye wa lu na matu, dai laili laika hpe tatut jai lang mai ai a marang e akyu kaba hkam la lu na matu gaw dai ni nang ngai an-nau ni yawng mahtai shaw let tsi lajang sa wa ra nga saga ai. Tsi lajang mai ai lam langai mi gaw -
Dai ni dai English-Myanmar-Kachin Dictionary nan anhte Jinghpaw Wunpawng sha ni hta ra nga saga ai. Hpa majaw nga yang anhte a laika hpe ginhtawng jawngdat ten hta e (laning mi tup a matu) shata mi daram sha sharin hkam la lai wa lu ai a marang e, lani hte lani dai tinang a laika hpe anhte amyu sha ni n chye hti n chye ka rai malap wa magang nga ma ai zawn, maigan gahkaw ni hpe mung lachyum n chye shaleng la wa wa re ai lam ni a majaw ‘Embassy' ni hpe Hpri rung ni' nga n na tsun shamying nga ai anhte a ramma ni maigan mungdan law law hta rai nga ma ai Rung Ni'zawn, ‘sari sadang sawng ai' hpe mung ‘U hpyi rawng ai' nga n'na tsun shaga chye wa nga ai anhte a ramma ni mung buga shara shagu hta rai nga masai.

‘N'dai lam ni a n'pawt gaw amyu kaba ni a ka-up sha ai hkrum hkra nga ra ai majaw hkrat sum nga ai lam ni nan re' ngu yang shut na n rai nga ai. Dai hte maren, dai ni na aten hta anhte Jinghpaw amyu sha ni tinang a laili laika hpe manu shadan n chye shi nga ga ai raitim, dum n'ta htinggaw shagu hta dai English-Myanmar-Kachin Dictionary ni gu gu ra ra lu la wa ai shani gaw dai anhte a ramma ni a myit jasat ni hpe mung galai shai kau ya lu na lam rai nga ai. Tsun mayu ai lam gaw, kadai mi dip ka-up da ai rai tim, tinang a amyu sha ni a rawt jat galu kaba lam a matu gaw ti nang lam tam la ra na lam sha rai nga ai. Dai ni dai Jinghapw Wunpanwg Dictionary ni law law n nga ai a majaw English laika hte shingdaw n'na anhte a laika hpe self-study galaw mayu ai anhte amyu sha ni a matu mung, bai n'na English gahkaw ni a lachyum ni hpe asan sha chye na la lu mayu ai sha ni a matu mung hkrat sum lam kaba nan rai nga ai.

Dat hte maren dai ni na anhte Wunpawng sha ni gaw Myanmar laika hpe she kanu laika zawn shatai jai lang n'na English laika hpe sharin hka ja nga ra nga ga ai raitim, Myanmar laika n chye hti n chye ka ai Jinghpaw Wunpawng sha ni a matu mung dai Dictionary a marang e English laika hpe sharin hka ja mai wa na lam mung rai nga ai. Dai Dictionary hpe lu da ai a majaw mungkan madang dep lu na matu English laika hpe grai shakut shaja ai hte sharin hka ja nga ai Wunpawng sha ni yawng a matu mung English ga a lachyum ni hpe tinang a ga hku n'na asan san sha chye na wa lu na lam rai nga ai. Tsun mayu ai lam gaw English-to-English Dictonary hpe sha machyu nga ai rai yang Jinghpaw Wunpawng ga hku n'na asan awan rai chye na lu na lam hta dut dang nga ai ga si ni mung law law rai nga ai majaw re.

Maga mi hku n'na bai yu ga nga yang anhte a laili laika hpe chye mayu ai, myit shang sha ai maigan amyu sha ni hpe mung Jinghpaw Wunpawng laika hpe sharin achyin ya lu ai a marang e anhte a laili laika hpe mungkan madang dep ai laili laika byin tai wa lu na matu galaw sa wa lu na lam a n'pawt mung rai nga ga ai. Kadai gara hku hpa baw mi tsun nga ma ai rai tim, kaning re ai shara ni hta sha naw nga nga ga ai rai tim, dai ni na mungkan masha ni yawng a matu ahkyak kaba rai nga ai English laika hpe ti nang a kanu laika hkum ni hte nan sharin hka ja la lu ai amyu sha ni a matu gaw hkrat sum mat wa na lam n nga ai zawn, rawt jat galu kaba lam a matu n'pawt wahpang kaba nan she rai nga masai rai!

Inglik-Mung-Shanyen Hpyen Hpe Jinghpaw Myu Tsaw Share Ni Hkap Gasat Ai Lam

Inglik hpyen du kaba General Prendargast gaw, 1885 ning, November shata 29 ya shana de hkying 6 chyen aten e, Madale Hkawhkam hkaw hpe, sanat lau mi pyi n kapaw ra ai sha, dawm la kau wu ai. Thibaw Hkawhkam hte Hkawhkam jan Supaya Lat hpe mung bawng hku nna India mung de Thuria sanghpaw hte rim woi mat wa mu ai. Dai aten kaw nna, Myen mung ting gaw, Inglik ni uphkang ai npu e mayam mungdan tai mat wa sai.


Inglik ni gaw Myen mung ting hpe garai n gasat dawm la lu kaw nna, Miwa mung, Yunnan mungdaw kaw nna hpaga lauban ni gaw, Jinghpaw bumga hte lungseng hpaga matut mahkai hpaga ga nga masai lam hpe chye da chyalu rai nga ma ai. Myen mung ting hpe dawm la lu ai the rau, Jinghpaw bumga hpe mung gasat dawm la mayu ma ai majaw, Jinghpaw ni hte grai hku hkau matut mahkai mayu nga ma ai.

Rai timung, Jinghpaw ni gaw, tinang a mungdan, tinang amyu hpe, tinang a htunghking hte uphkang hkrat wa ai ni re ai hte maren, Maigan mungdan na amyu kaga wa e, sa shanyen uphkang ai npu e, kachyi mi mung n kam taw nga ma ai. Aloi sha hte asum hkam, npu de n kam rawng nga ma ai.

Dai re majaw, tinang a buga mungdan de shanyen shang wa ai hpyen yawng hpe, tinang ni a nga shara kaw nna aja awa hkap gasat manga kau na lam hpe myit hkrum da ma ai.

1. Manmaw hte Jinghpaw Bumga Gasat La ai Lam.

Myen Hkawhkam dung ai hkaw hpe gasat dang la lu ai hpan, Jinghpaw bumga hpe mung, bai gasat la na matu, majan gasat kyang kung chye chyalu India hpyenla law law hte, prat dep sanat laknak ni law law hte, htim lung wa ma ai. Jinghpaw ni mung, tinang a mungdan lamu ga lahpa mi hpe pyi, maigan wa hpe n kam jaw kau ai majaw, lu mai ai ri, nhtu, sanat laknak, masha n-gun mahkawng la nna hkap gasat makawp maga shajang ma ai.

Inglik hpyendu kaba General Prendargast gaw, shi a hpyen hpung ni hte rau, 1885 ning, December 19 ya shani, Mandale nna sanghpaw li hte rawt lung wa ma ai. Hka lam yak hkak ai a majaw December 28 ya e she, Manmaw de du lu ma ai. Inglik dap ni du lung wa ai shiga na jang, Manmaw Myowun wa nan deng lahkawng naw ra ai shara kaw e, sa pang bawp la wu ai.

lnglik ni gaw, Manmaw mare hpe gasat gala n ra ai sha, lu la kau sai hte maren, Inglik Asuya ni nan uphkang hpang wa masai. 1886 ning, March shata hta captain Cooke hpe, Manmaw Ayebeng (Deputy Commissioner) tai na san da ma ai.

Dai aten hta, Manmaw Jinghpaw bumga de Jinghpaw ni hpe woi ningbaw let, Inglik hpyen ni hpe hkap woi gasat nga ai gaw, Hpunggan Duwa, Hkam Leng hte Saw Yan Naing ni rai ma ai. 1889 ning February shata hta, Manmaw mare na Inglik hpyenla (50) gaw, Jinghpaw ni hpe gasat kau na matu rawt saw a ma ai. Si u mare hte deng (20) tsan ai Manlim kahtawng du ai shaloi jinghpaw ni e hkap gasat ai majaw, lnglik hpyenla (2) si nna marai (2) hkala hkrum mat ma ai Dai majaw shawng de matut nna n sa ai sha, dai kaw nna bai htingnut mat wa ma ai .Dai hpang, kade n na yang, Hanpshire dap na hpywnla (60) hte Bengal lnfantey dap 17 na hpyenla (150) hpe, Captain Smith woi awn nna, Jinghpaw ni hpe gasat na matu, bai rawt sa wa ma ai. Jinghpaw ni mung, hpyen n-gun nbung hkat ai hpe chye jang, n hkap gasat ai sha, htingnut koi yen kau da ma ai.

Rai timung, 1889 ning, June shata hta, Loiseng hte Tunghung mare na Jinghpaw ni gaw, Si-u mare hpe bai lu la hkra, bai sa gasat ma yang, aja awa hkap gasat dat ai majaw, lnglik hpyengla marai (20) hkrat ma ai.

Manmaw Ginwang e, Hpunggan Duwa gaw, lnglik ni hpe laknak jahkrat, asum n jaw ai sha, masha n-gun lu ai hte hte gasat anut tik tik rai nga ai. Rai timung, Jinghpaw ni gaw, Prat dep gasat gala hpaji ladat hpe, sharing kung kyang chye chyalu ni n rai ma ai. Laknak kaja hpe lu da ai ni mung, n rai ma ai.Tinang a lamu ga hpe shanyen la wa ai hpe, n kam hkam ai myit the kahpu, kanau, mayu, dama, kashu kahkri, makyin jinghku jahkum la nna, hkap adawt ai lam sha rai nga ai.

Dai re ai majaw, Inglik hpyendu kaba General Wolsely gaw, 1889 ning, April (15,16) ya hta, Inglik hpyenla (250) hte kaga hpyenla (250), Gorahka hpyenla (100) hpe woi let, Manje (Mansi) mare hku nna, Hpunggan Duwa a mare, Gatrawn de htim lung wa gasat la kau ya mu ai.

Amyawk kaba ni hpai let, sanat law law hte hpyenla law law rawt lung wa ai hpe chye lu jang, hpyen n-gun n bung hkat nga ai majaw, kadai mung n hkap gasat ai sha, koi yen kau da ma ai. Inglik hpyenla ni mung, mare masha langai mi hpe mung n mu ai majaw, dum nta 197 arung arai, di mala hkawan, U, Wa, yamnga ni hte mam dang (50) jan hpe wan nat jahten sharun kau ya ma ai. Ningrai Inglik hpyen ni gaw, hpyen n-gun law law hte gasat lung wa ai shaloi laknak, masha n-gun, hpyen hpaji ladat ni ndang bung hkat nga ai majaw, Jinghpaw ni gaw n kam hkam timung, hpang jahtum e asum jaw kau ra mat ma ai. Inglik ni a npu e, mayam zawn uphkang ai hkam sha ra mat shajang ma ai. Rai timung, Hpunggan Duwa hpe gaw, galoi mung n lu rim la ma ai the, galoi mung laknat jahkrat, asum n hkam wu ai rai. Dai aten daram kaw nna, Manmaw ginwang hpe, Inglik Asuya gaw simsa ai hku uphkang hpang wa manu ai.

2. Mogaung Gasat Poi

1888 ning, January (14) ya shani, Inglik hpyendap Chashire Regiment hpyenla (50) Kalti Ghilzai Regiment hpyenla (101) Mounted Infantry hpyenla (25) amyawk kaba (2) re ni hpe, Captain Triscott woi awn nna, Mogaung mare de rawt lung wa ma ai. Mogaung mare nna lungseng maw du hkra gasat shang wa na yaw shada da ma ai.

Mogaung mare hpe, Inglik hpyen ni gasat madu la kau ai aten kaw nna, Myu tsaw Jinghpaw Share Jaubu ni mung, Inglik hpyen ni hpe gasat bang wa masai. Inglik ni gaw, Mogaung mare hpe uphkang na matu, U Kala ngu ai wa hpe, Myo-ok hku nna san da ma ai. Rai tim mare masha ni gaw U Kala hpe gyam sat kau ma ai.

1888 ning, February (3) ya shani e, U Kala wa a kasha, Po Saw ngu ai wa woi ningbaw ai, Jinghpaw hte Sam ni gaw, Mogaung mare hpe shang htim gasat ma ai. Kamaing de nna nhtang wa ai, Inglik hpyen hpung langai mi hpe mung, lam lapran e hkap htim gasat ma ai.

1888 ning, May 20 ya shani e, Po Saw woi awn ai, Jinghpaw hte Sam hpyen (400) jan gaw, Mogaung mare hpe htim shang gasat dawm la kau ma ai. Ningrai, mare hpe htim shang gasat dawm la ai gasat poi hta, Jinghpaw hte Sam ni maga de na masha marai (49) hkrat sum mat ma ai. Inglik ni maga de mung, hpyenla (18) hkrat sum nna marai (15) grai laja ai hku hkala hkrum mat ma ai.

Raitimung, Inglik hpyen maga de, prat dep laknak kaja ni hpe lu hpai da ai hte, laknak n-gun grai shai hkat nga ai majaw sha, Mogaung mare hpe dang la tawn da ai kaw na, bai htingnut mat wa ra ma ai. Lama wa wan yam laknak n-gun she bung hkat ai rai yang chyawm gaw, kadai wa mi sum sum, nang si, ngai si dat jaw yaw hkat mayu da nga ma ai. Nri, nhtu, ndan, htinghpau sanat re ai ni hte sha raitim, nden marai, magrau grang, grai gumshem ai hku, hkap gasat bang wa ai hpe, mu chye lu ai Inglik ni gaw, grai hkrit kajawng mat ma ai. Dai majaw, Manmaw de na hpyenla (200) hpe, lawan htet la nna n-gun bai jat da ma ai.

Ningrai, Inglik ni hpe hkap gasat sharu shayak jahkrum nga ai Jinghpaw ni hpe, gasat jazim kau na matu, Hampshire Regiment dap na hpyenla 51, Mogaung hpyendap kaw na hpyenla 320 amyawk lahkawng, laknak law law hte, Captain O Donnell woi awn nna, 1889 ning, January (7) ya shani Mogaung nna Sama mare de rawt sa wa ma ai.

Dai aten e, Inglik ni hpe, maja hkap gasat nga ai, Jinghpaw ni hpe woi ningbaw ai wa gaw, Sama Duwa Gum Seng Li rai nga ai. ( Myutsaw Duwa Gum Seng Li Gaw, shaning law law Jinghpaw Mungdaw Ningbaw tai lai wa sai, Sama Duwa Sinwa Nawng a kawa nan rai nga ai. Kanu Pungjaw yang, kasha mung Pungjaw ai, nga ai ga malai hte maren, Sama Duwa Sinwa Nawng mung, kawa a hkang dagraw ai wa tai lai wa ai.)

Kamaing mare hpe, 1889 ning, January 11 ya shani, Inglik ni e gasat dang la kau ma ai. Dai hpang Sama mare hpe bai gasat saw a ma ai. Sama Duwa Gum Seng Li a hpyen hpung ni mung, aja awa hkap gasat shingdang yu ma ai. Rai timung, prat dep laknak hkum sumhpa grau kaja ai Inglik hpyen ni hpe, laknak n-gun n dang bung ai majaw koi yen kau ra ma ai. Dai hpang Inglik ni gaw, Sama hte Panghka mare ni hpe mung, gasat la kau ma ai. Jinghpaw ni gaw, lu mai ai laknak ni hte sha raitim, masha n-gun nga manga hte, n hkrit n tsang hkap gasat ma ai majaw, dai gasat poi ni hta, Inglik hpyendu hpyenla (21) hkala sum mat ma ai.

Inglik ni gaw, Mogaung, Sama maga de na hpyen ni hpe gasat dang la ngut jang, 1889 ning, April shata hta Sinbo maga de na, Jinghpaw ni hpe bai gasat la ma ai. Sinbo maga de na, Inglik-Mung-Shanyen hpyen ni hpe, hkap gasat shingdaw ai Jinghpaw ningbaw gaw, Maran ( Magan) Duwa rai nga ai.

2. Sadon Gasat Poi.

Manmaw Ginwang e kasu kabrawng nga ai lam ni, ram ram zim mat wa sai majaw, Myitkyina Jinghpaw bumga hpe bai gasat la na matu, Myitkyina maga de hpyen man bai shayawng wa ma ai.

1891 ning, December (23) ya shani, Waimaw mare de Inglik ni du lung wa ma ai. Sadon bum maga de na Jinghpaw ni gaw, Inglik ni hpe hkap gasat na matu, wan yam sanat, masha n-gun n di nga ai lam, Inglik ni na chye ma yang, Sadon maga de shawng rawt mat wa ma ai.

Lam lapran e Bum kahtawng, Hpunggan mare ni hpe lai nna, Mungli hka hpe rap lai sa wa ra ma ai. Mungli hka gaw dam nna hka hpungla ja nga ai majaw, dai hka hpe rap ai shaloi, lusaha, laknak htaw ai lawze ni hte hpyenla nkau mi yawng si ai hkrum ai hte, grai sum mat ma ai.

Bum kahtawng hte Hpunggan makau grup yin na, Jinghpaw ni gaw, tinang a buga de shanyen la shang wa ai, Inglik hpyen ni hpe gasat hpang wa ma sai. Rai timung, laknak n-gun grau law ai hte atsawm sha shaman shakyang kung chyalu re ai, Inglik hpyenla ni hpe, n lu hkap shingdang da ma ai, bai htingnut ya kau da ra ma ai.

Dai majaw, Inglik hpyen ni mung, Sana mare de aloi sha du mat wa lu ma ai, Sana mare kaw nna Sadon bum de, bai gasat lai sa wa ma ai. Sadon Duwa Zau Awng mung, Jinghpaw ni hpe woi ningbaw let, hkap gasat manga yu ma ai. Inglik ni gaw, laknak n-gun kam let aja awa gasat shang bang wa ma yang, Sadon bum de du mat wa ma ai.

Sadon bum de du ai shaloi, Lieutenant Harrison hte Inglik hpyenla 170 gaw, Sadon bum e ngangkang ai dap jung da ma ai. Dai ahkying e Sadon makau grup yin na, Chyinghtawng, Luhtawng, Sagapa, Sadonpa, Nbu kawng mare hkan, JInghpaw hpyen n-gun 500 jan gaw, Sadon e dap jung nga ai, Inglik hpyendap hpe htim gasat wang da ma ai. Dai aten hta Inglik hpyenla nkau mi gaw, Sadon Duwa ningbaw ai, Jinghpaw hpyen ni hpe, hkan gasat shazim nga ai aten rai nga ai.

Ndai zawn, Jinghpaw ni e aja awa htim wang gasat bang wa ai hpe mu lu ai, Lieutenant Harrison gaw, Myitkyina de shana aten e, Manpyawng htawng shana let, hpyen regau lawan karum hpyi dat wu ai. Myitkyina de na hpyenla law law lung wa ai majaw, nhtoi na na wang tawn ai kaw na, bai htingnut yen kau ya mu ai. Jinghpaw ni gaw, 1892 ning, March shata htum hkra Sadon grup yin e, Inglik hpyen ni hpe, aja awa hkap gasat shajang ma ai.

Ndai Sadon bum gasat poi aten e, Inglik hpyendu Harrison hte hpyenla law law hkrat sum mat shajang ma ai. Dai majaw, Sadon bum e dap jung da ai hpyendap hpe, “Fort Harrison,” ngu shamying kau da ma ai rai.

3. Sama Bum Gasat Poi.

Ndai Sama Bum gaw, Mali hka a sinpraw hkran maga de rai nna, Sadon bum a dingda maga de nga ai mare rai nga ai. Shawng daw de tsun lai wa sai Sama mare gaw, Mali hka a sinna maga, Mogaung makau de na Sama rai nga ai. Inglik ni gaw, Sadon bum hpe gasat awng dang la ngut jang, Sama Bum hpe bai gasat la na yaw bang wa ma ai. Dai majaw Inglik hpyendu Captain Boyce Morton ngu ai wa, ningbaw ai Inglik hpyen hpung gaw, 1892 nng, December(3) ya shani, Talawgyi kaw nna Sama Bum de rawt lung wa ma ai.

Ndai lam hpe na chye lu ai, Jinghpaw ni gaw, masha n-gun ndi la nna, Nhkram hte Sama lapran e, aja awa hkap gasat shingdang ma ai. Rai timung, prat madang nnan na laknak n-gun n dang tsun hkra grau kaja nga ai, Inglik hpyen ni gaw, December(14) ya shani, Sama Bum hpe gasat dang la kau ma ai.

Ndai zawn, Inglik ni Sam Bum hpe aja awa gasat nga ai aten e, Sana Duwa ningbaw ai Jinghpaw Myutsaw Jaubu nig aw, Myitkyina mare hpe htim shang gasat nna, Asuya rung ni hte Inglik duwa a nta langai mi hpe wan nat kau da ya ma ai. Inglik hpyendu Subedar Major langai mi hpe mung, sat kau da ma ai.

Inglik ni Sama Bum hpe gasat dang la kau ai hpang, Jinghpaw ni gaw masin n si, myit grai n gut nna, hpyen n-gun bai mahkawng ndi la nhtawm, galang mi bai htim wang gasat bang wa ma ai. Sama Bum e ngang kang hkra dap jung da ai, Inglik hpyendap hpe mung, Jinghpaw ni gaw nhtoi tsawmra na hkra, wang shinggrup da let aja awa bai gasat bang wa ma ai. Ndai Sama Bum gasat hkat ai laman hta, Inglik dap up hpyendu Captain Boyce Morton gaw hkrat sum mat wu ai.

Sama Bum gasat poi hta mung, Inglik ni gaw, hpang jahtum e Myitkyina de hpyen regau saw la ra ma ai. Karum lung wa ai Inglik hpyen ni bai du jat bang wa jang she, Jinghpaw ni gaw bai htingnut yen kau da ma ai. Ndai Sama Bum gasat ai shaloi, Inglik hpyenla 1200 hte gasat la ra ma ai. Gasat poi ngut mat ai shaloi, Inglik hpyendu (3) hkrat sum mat nna, marai (3) aja awa hkala hkrum mat ma ai. Hpyenla (102) mung, hkala hkrat sum mat ma ai.

Ndai Sama Bum gasat poi e, hkrat sum mat ai hpyendu Captain Boyce Morton hpe myit dum masat hku nna, Sama Bum hpyendap wang hpe mung, “Fort Morton” ngu nna, amying shingteng shamying kau da ma ai.

Ndai Sama Bum gasat poi e, hkrat sum mat ai hpyendu Captain Boyce Morton hpe myit dum masat hku nna, Sama Bum hpyendap wang hpe mung, “Fort Morton” ngu nna, shingteng shamying kau da ma ai.

Inglik-Mung-Shanyen hpung ni gaw, Jinghpaw bumga hpe aloi ali hte dang lu na re, ngu myit la ma ai. Rai timung, kaja wa gasat bang wa ai shaloi, Jinghpaw ni gaw, tinang a lamu ga hpe shanyen anin shang wa ai hpyen shagu hpe, tinang a asak hte galai nna makawp maga chye ai hpe mu chye lu ma ai.

Dai majaw, Inglik ni gaw Jinghpaw ni hpe masha n-gun, myit n-gun, lu sha n-gun ni shakyet kau ya nna, gasat shamyit kau na yaw shada ma ai. Hpyen rawt sa wa ai shaloi, mu mamu Jinghpaw mare ni hpe, nat kau ya ma ai. Mam dum ni hpe mung nat kau ya ma ai. Mu mamu masha, dusat yam nga ni hpe, nat sat jahten sharun kau ya ma ai.

Mu chye lu ai jahpan hte maren nga yang, Inglik ni nat kau ya ai mare 46, nta htinggaw 639, mam dang 60000 jan jahten sharun kau ya ma ai.

Ningrai nna jahkrit shama, sat zingri, nga manga nat jahten kau ya timung Jinghpaw ni gaw hkrit kajawng hkayawm mat ai lam n nga ai sha, Inglik-Mung-Shanyen hpung ni hpe du shang wa ai shara shagu kaw atsam nden marai hte magrau grang gumshem ai hte aja awa hkap gasat manga lai wa yu sai lam ni hpe, tam sawk sagawn mu hti chye lu ai majaw, Jinghpaw ni a magrau grang ai atsam marai ni hpe, shakawn shagrau ai hku nna, ndai laika hta ka masat da nngai law.

Saturday, February 28, 2009

ကခ်င္ျပည္နယ္အေၾကာင္းတစ္ေစ့တစ္ေစာင္း(၅)

  • အယူ၀ါဒ
ေရွးကခ်င္လူမ်ိဳးတုိ ့သည္ေသလွ်င္ သခ်ိဳင္းပါတ္ပါတ္လည္တြင္ က်ံဳးသဖြယ္တူးေျမာင္းမ်ား
တူးထားၿပီးလ်င္ သခ်ိဳင္းေပၚတြင္ခိုင္ခန္ ့ေသာတင္းကုပ္မ်ားေဆာက္လုပ္ကာအမိုးမ်ားမိုး
ထားတတ္ၾကသည္။သူတို ့ေသသည့္အခါ ၀ိဥာဏ္မ်ားက ေရွးအဖိုးအဖြားတို ့၏၀ိဥာဏ္မ်ား
ရွိရာသို ့သြားေရာက္ပူးေပါင္းၾကသည္ဟုအယူရွိၾကသည္။ကခ်င္တစ္ဦးေသလွ်င္ ထိုသူသံုး
ေလ့ရွိေသာဓါး၊လွံ လက္နက္ ၊အ၀တ္အစားမ်ားကို သူႏွင့္အတူၿမဳပ္ႏွံပစ္ေလ့ရွိသည္။

  • ေခတ္သစ္ကခ်င္လူမ်ိဳး
ယခုေခတ္အခါတြင္ကခ်င္လူမ်ိဳးတို ့မွာ ေရွးအယူ၀ါဒစြဲမ်ားတျဖည္းျဖည္း ပေပ်ာက္လာၿပီးလွ်င္
မည္သည့္အရာ ကိစၥမ်ိဳးတြင္မဆို အက်ိဳးအေၾကာင္းတရားႏွင့္ဆက္စပ္ေတြးေခၚၿပီးမွ လက္ခံ
သင့္မွသာလွ်င္ လက္ခံလာၾကေတာ့သည္။အထူးသျဖင့္ ေခတ္ပညာတတ္လူငယ္မ်ားမွာ အမွန္
တရားကိုသာ စိစစ္ရွာေဖြလုိေသာဆႏၵမ်ားရွိခဲ့သည့္အေလ်ာက္ ေဟာင္းႏြမ္းေသာအယူ၀ါဒတို ့
ကိုယံုၾကည္စိတ္မရွိၾကေတာ့ေခ်။ယခုအခါတြင္ ကခ်င္လူမ်ိဳးေခတ္ပညာတတ္လူငယ္တို ့သည္
ေနရာေဒသအသီးသီးတြင္ ရာထူးအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ေရာက္ရွိတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနၾကၿပီျဖစ္သည္။
ထို ့ျပင ္ယခုအခါတြင္ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားမ်ားထဲတြင္ စာမတတ္သ ူလြန္စြာပင္ရွားပါးေနၾကၿပီ
ျဖစ္သည္။ ကခ်င္လူမ်ိဳးလူငယ္တုိ ့မွာ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္လြန္စြာထက္သန္ၿပီး မိမိအမ်ိဳးသားတစ္ခုလံုး
အက်ိဳးယုတ္ေစမည့္ကိစၥရပ္မ်ားကိုေရွာင္ၾကဥ္တတ္လာၾကသည္ကိုေတြ ့ရသည္။ျမန္မာ့သမိုင္း
တြင္ ကခ်င ္တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွ ျမန္မာ့လြပ္လပ္ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ ၾကၿပီး
ေနာင္အနာဂါတ္တြင္လည္း ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ၾကီး ၏အခန္းကဏၰမွ မုခ်
ပါ၀င္ႏုိင္ၾကပါလိမ့္မည္။

##############################################################

အထက္ပါအေၾကာင္းအရာမ်ားအားလံုးသည္ ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း အပိုင္း(က)၊ ႏွင့္
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းရွိတိဗက္ႏြယ္ဖြား ကခ်င္တိုင္းရင္းသားမ်ား ဟူေသာစာအုပ္
မ်ားမွ ေကာက္ႏုတ္ေဖၚျပျခင္းသာလ်င္ျဖစ္ပါသည္။ အမွားအယြင္း မ်ားရွိပါက
ကၽြန္ေတာ္၏ မွားယြင္းေဖၚျပမွဳသာျဖစ္ပါသည္။


Friday, February 27, 2009

ကခ်င္ျပည္နယ္အေၾကာင္းတစ္ေစ့တစ္ေစာင္း(၄)

  • အမည္
ကခ်င္ဟူေသာအမည္မွာအမွန္စင္စစ္ ျမန္မာမ်ားေခၚေသာအမည္သာျဖစ္သည္။ကခ်င္လူမ်ိဳး
တို ့၏ဘာသာစကားတြင္ ကခ်င္ဟူေသာေ၀ါဟာရမရွိေပ။ကခ်င္လူမ်ိဳးတို ့၏အမည္အစစ္မွာ
ဂ်ိန္းေဖာ့(JingHpaw) ဟုမည္သည္။တရုတ္လူမ်ိဳးမူကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားကိုေယဂ်င္ဟုေခၚသည္။
ေနာက္ထပ္တရုတ္တို ့ေခၚေ၀ၚတတ္ေသာအမည္တစ္ခုမွာ ရွန္ထို ျဖစ္သည္။ေတာင္ထိပ္သား
ဟုအဓိပါယ္ရသည္။အာသံ၊အိႏၵိယ ျပည္တို ့တြင္မူ ကခ်င္လူမ်ိဳးတုိ ့ကို စင္းေဖါ ဟုေခၚခဲ့ၾကၿပီး
ျမန္မာမွတ္တမ္းတြင္မူ ကခ်င္လူမ်ိဳးတုိ ့ကို သိန္းေဖါလူမ်ိဳးမ်ား ဟုမွတ္တမ္းတင္ထားသည္ကို
ေတြ ့ရွိရသည္။ဂ်ိမ္းေဖာ ဆိုသည္မွာေယဘုယ်အားျဖင့္ ကခ်င္လူမ်ိဳးအားလံုးကိုေခၚတြင္ျခင္း
ျဖစ္ၿပီး ေဒသအလုိက္ဆုိလ်င္ ေတာင္ေအာက္ဘက္တြင္ေနထိုင္ၾကေသာကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားကို
ခခူး(HkaHku) ဟုေခၚသည္။ ခခူး ဟုေသာစကားအဓိပါယ္မွာ ျဖစ္ဖ်ား ဟုအဓိပါယ္ရသည္။
ကခ်င္လူမ်ိဳးတို ့သည္အစဥ္အလာအားျဖင့္ ၀ခ်တ္၀(Wa Chat Wa) ဟုဆိုေသာေရွးဦးဖခင္
ၾကီးမွာေမြးဖြားလာသည္ဟုခံယူၾကသည္။ဖခင္ၾကီးမွာ သားငါးဦးရွိရာ ထုိသားငါးဦး ၏ၾကီးစဥ္
ငယ္လုိက္ထင္ရွားေသာလူမ်ိဳး အုပ္စုၾကီး (၅) စုျဖစ္ေပၚလာသည္ဟုအဆိုရွိသည္။သူတို ့မွာ
၁။ မရစ္(Marip)
၂။ လေထာ္(LaHtaw)
၃။ လဖိုင္(Lahpai)
၄။ အင္ခြမ္( N Hkum)
၅။ မရန္(Maran)

ဟူ၍ျဖစ္သည္။အစ္ကိုအၾကီးဆံုးမွေပါက္ဖြားလာေသာမရစ္အုပ္စုတို ့မွာ၀ါအၾကီးဆံုးျဖစ္ၿပီး
ကခ်င္လူမ်ိဳးစုထဲတြင္လဖိုင္အုပ္စုတုိ ့မွာ အင္အားအၾကီးဆံုးအုပ္စုျဖစ္သည္။ဤလူမ်ိဳးအုပ္
စု(၅) စုတို ့သည္ေရွးယခင္အခါက လူမ်ိဳးျခင္းေရာယွက္ကာ အတူအတြပင္ေရာေႏွာေနထုိင္
ခဲ့ၾကသည္။ထုိလူမ်ိဳးအုပ္စု(၅)စုအျပင္ဖခင္ၾကီး ၏ညီအငယ္(၇)ေယာက္မွဆင္းသက္လာ
ေသာအျခားလူမ်ိဳးစု(၁၅)စုလည္းရွိေသးသည္။သို ့ေသာ္ သူတို ့မွာ ထင္ရွားျခင္းမရွိခဲ့ေပ။

  • ဓေလ့ထံုးစံမ်ား
ကခ်င္လူမ်ိဳးတုိ ့သည္အစဥ္အလာအားျဖင့္နတ္ကိုးကြယ္ေသာလူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ေက်း
ရြာမ်ားတြင္ ဒြမ္ဆ(DumSa) ဆိုေသာနတ္ဆရာမွာအထူးပင္အေရးပါအရာေရာက္ေသာပု
ဂိုလ္တစ္ဦးျဖစ္သည္။မဂၤလာေဆာင္သည့္အခါတြင္လည္းေခါင္း၊တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသ၍
သၿဂိဳဟ္ သည့္အခါတြင္လည္းေကာင္း ထိုဒြမ္ဆ နတ္ဆရာက ေရွ ့ေဆာင္ညႊန္ျပရသည္။ေက်း
ရြာတိုင္းေက်းရြာတိုင္းတြင္ ဆလန္(Salang) ဟုေခၚေသာအရပ္လူၾကီးမ်ားရွိသည္။ဆလန္ ကို
ေပမိွဳင္း ဟုလည္းေရွးအခါက ေခၚၾကသည္။ထိုသူတို ့သည္ မိမိတို ့ေက်းရြာအတြင္းအမွဳအခင္း
သာေရး၊နာေရး ကိစၥမ်ား၌ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွ ဆယ္အိမ္မွဳး၊ရာအိမ္မွဳးမ်ားနည္းတူ ေရွ ့
ေဆာင္ညႊန္ျပရသည္။ဒူ၀ါ(Duwa) ဟုေခၚေသာအၾကီးအကဲမ်ားမွာ ေက်းရြာေပါင္း (၂၀) မွ
(၁၀၀) အထိ အသီးသီးအုပ္ခ်ဳပ္ရသည္။အဂၤလိပ္အစိုးရလက္ထက္၌ ေတာင္အုပ္ဆိုသူမ်ား
ကိုလည္းခန္ ့ထားေလသည္။ေတာင္အုပ္၏အဆင့္ မွာဆလန္ႏွင့္ ဒူ၀ါ ၾကားထဲတြင္ရွိသည္။
ေတာင္အုပ္၏တာ၀န္၀တၱရားမွာ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳေျပျပစ္လြယ္ကူေစရန္ ေက်းရြာလူထုႏွင့္ ဒူ၀ါ
တို ့ကိုဆက္သြယ္ေပးရသူျဖစ္သည္။

  • အဆိုအက ႏွင့္တူရိယာ
ကခ်င္လူမ်ိဳးတုိ ့သည္ ကခုန္ျခင္းႏွင့္ သီဆိုျခင္းကို အထူး၀ါသနာထံုေသာ လူမ်ိဳးျဖစ္သည္။
မဂၤလာပြဲမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊အသုဘပြဲမ်ား၌လည္းေကာင္း၊အျခားနတ္ပြဲမ်ား၌လည္း
ေကာင္း အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္သီဆိုကခုန္ေလ့ရွိသည္။ေယာက်ၤားႏွင့္ မိန္းမ တြဲဖက္ကရာ
တြင္တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦးကိုင္တြယ္ထားျခင္းမရွိေပ။တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး သားေမြးယပ္ေတာင္မ်ား
ႏွင့္သာဆက္သြယ္ထားၾကသည္။ဂ်ိန္းေဖာ့ လူမ်ိဳးတုိ ့၏ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေသာပြဲေတာ္
တစ္ခုမွာ မေနာပဲြ(Manau Poi) ဟူေသာ နတ္ပူေဇာ္ပြဲျဖစ္သည္။(မေနာရွုနတ္)မ်ားကိုပူ
ေဇာ္ပသေသာအေလ့အထတစ္ခုမွတိဗက္ျမန္မာလူမ်ိဳးတုိ ့၏ဓေလ့ထံုးစံျဖစ္ဟန္တူသည္။
ယခုအခါတြင္ ႏွစ္စဥ္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန ့ေရာက္တိုင္းျမစ္ၾကီးနားၿမိဳ ့၊စီတာပူရပ္ကြက္တြင္
မေနာပြဲၾကီးကိုစည္ကားသိုက္ၿမိဴက္စြာက်င္းပလ်က္ရွိသည္။ကခ်င္လူမ်ိဳးတို ့သည္မိရိုးဖလာ
အားျဖင့္ ေမာင္း၊လင္းကြင္း၊ပံုရွည္ ႏွင့္ ႏွဲ ကဲ့သို ့ေသာေလမွဳတ္ကိရိယာမ်ားျဖင့္တီးမွဳတ္ေလ့
ွရွိၾကသည္။ကခ်င္လူမ်ိဳးတုိ ့သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္Music ကိုအထူးတလည္ကၽြမ္းက်င္ပိုင္
ႏုိင္ၾကသည္။

  • လက္မွဳပညာမ်ား
ကခ်င္လူမ်ိဳးတို ့သည္လက္မွဳပညာရပ္မ်ားကိုလည္းကၽြမ္းက်င္ၾကသည္။ေရွးယခင္က သံုးစြဲ
ေလ့ရွိေသာ ႏွီးျဖင့္ယက္လုပ္ရေသာ ယြန္းထည္ပစၥည္းမ်ား၊ေတာင္းပလံုး စသည့္အိမ္သံုးကိ
ရိယာမ်ားကို ျပဳလုပ္ရာတြင္ လက္ရာေျမာက္၊ေသသပ္လွပၿပီး ခုိုင္ခန္ ့လွသည္။ဓါးလွံအမ်ိဳး
မ်ိဳး ႏွင့္ မီးေပါက္ေသနတ္တို ့ကိုေရွးယခင္ကတည္းက ကၽြမ္းက်င္ပိုင္ႏုိင္စြာ ျပဳလုပ္အသံုးခ်
တတ္ေသာလူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ၾကိဳးတံတားမ်ားေဆာက္လုပ္ျခင္း၊သစ္သားတံတား၊၀ါးတံ
တားမ်ားေဆာက္လုပ္ျခင္း အိမ္ၾကီးအိမ္ေကာင္းမ်ားေဆာက္လုပ္ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း
ကၽြမ္းက်င္ပိုင္ႏုိင္လွၿပီး ေသသပ္ေကာင္းမြန္စြာေဆာက္လုပ္တတ္ၾကသည္။ကခ်င္လူမ်ိဳးတုိ ့
၏ တိုင္းျပည္သိ လက္မွဳပညာလုပ္ငနး္မွာ ယက္ကန္းထည္မ်ား ပင္ျဖစ္သည္။ကခ်င္ယက္
ကန္းထည္မ်ားမွာ လက္ရာေျမာက္ခုိင္ခန္ ့လွၿပီး လူတစ္ကာၾကိဳက္ႏွစ္သက္ၾကသည္။ယခု
အခါတြင္ ေခတ္မွီကိရိယာမ်ားျဖင့္ ကခ်င္ပုဆိုး၊လံုျခည္တုိ ့ကို ျမန္မာႏုိင္ငံအႏွံ ့တြင္ေျမာက္
မ်ားစြာေတြ ့ရွိႏုိုင္ေလၿပီျဖစ္သည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္အေၾကာင္းတစ္ေစ့တစ္ေစာင္း(၃)

  • ကခ်င္စာေပ
ကခ်င္လူမ်ိဳးတုိ ့သည္ တိုးတက္လုိစိတ္ရွိၾကၿပီး သိျမင္တတ္ျမင္လြယ္ေသာလူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ၾက
သည္။ထို ့ျပင္ ၾကီးပြားတုိးတက္လိုေသာ၊ရိုးသားၾကိဳးစားေသာ၊ေဖာ္ေရႊေသာ လူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္
ၾကသည္။အစဥ္အလာအားျဖင့္ နတ္ကိုးကြယ္ေသာလူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ၿဗိတိသွ်
အဂၤလိပ္တို ့၀င္ေရာက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း အဂၤလိပ္သာသနာျပဳဆရာမ်ား၏ ေက်းဇူးေၾကာင့္
ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္မ်ားအျဖစ္သို ့ကူးေျပာင္းလာၾကၿပီး၊ေနာက္ပိုင္းေတာင္တန္းသာသနာ
ျပဳဆရာေတာ္မ်ား ၀င္ေရာက္သာသနာၿပဳေသာအခါတြင္ ဗုဒၵဘာသာမ်ားအျဖစ္သို ့အတန္
အသင့္ကူးေျပာင္းလာခဲ့ၾကသည္။ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳဆရာမ်ားသည္ ကခ်င္ျပည္နယ္
သို ့၁၈၅၆ ၅၇ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္၀င္ေရာက္ခဲ့သျဖင့္ ကခ်င္လူမ်ိဳးတုိ ့သည္ ခရစ္ယာန္
ဘာသာကိုးကြယ္သူမ်ားပိုမိုမ်ားျပားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ကခ်င္လူမ်ိဳးတုိ ့တြင္ ယခင္က ဘာသာ
စကားသာရွိၿပီး ကခ်င္စာဟုၿပီးမရွိခဲ့ေခ်။သာသနာျပဳဆရာ Rev:Hinson မွ ကခ်င္အဂၤလိပ္
အဘိဓါန္ စာအုပ္ကို ျပဳစုခဲ့ေလသည္။ထို ့ေၾကာင့္ ကခ်င္စာ ဆိုၿပီးစတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ရာယခု
ဆိုလွ်င္ ကခ်င္စာ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့တာ အႏွစ္တစ္ရာပင္ေက်ာ္ခဲ့ေလၿပီ။

  • ကခ်င္လူမ်ိဳး
ကခ်င္လူမ်ိဳးတုိ ့မွာ တိဗက္ အႏြယ္၀င္မ်ားျဖစ္ၾကသည္ဟု အထက္တြင္ေဖၚျပခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည္။
ကခ်င္လူမ်ိဳးတို ့၏ မူရင္းေဒသမွာ မဂၽြယ္ရွိန္ရာဘြမ္(Majoi Shing ra Bum) ျဖစ္သည္ဟု မိ
ရိုးဖလာအလုိက္ယံုၾကည္ခဲ့ၾကသည္။ထိုစကား၏ အဓိပါယ္မွာ ညီညာျပန္ ့ဖ်ဴးေသာ နားခိုရာ
ေတာင္ ဟု အဓိပါယ္ရသည္။တိဗက္ျပည္အေရွ ့ဘက္ႏွင့္ တရုတ္ႏုိင္ငံ စူခၽြန္နယ္ၾကားရွိကုန္း
ျမင့္ေဒသ ကိုဆိုလုိခဲ့ၾကဟန္တူပါသည္။

  • ေရႊ ့ေျပာင္းေနထုိင္လာပံု
ကခ်င္အႏြယ္၀င္တို ့သည္ေတာင္ဘက္ေဒသမ်ားသို ့ေရႊ ့ေျပာင္းလာၾကရာတြင္တရုတ္၊တိဗက္
အာသံ၊ျမန္မာနယ္တို ့နယ္စပ္မ်ားဆံုရာေတာေတာင္ထူထပ္ေသာေဒသမ်ားသို ့ေရာက္ရွိလာ
ၿပီးေနာက္ ထိုေဒသမ်ားမွ အခြင့္သာလ်င္ သာသည့္အေလ်ာက္ေတာင္ဘက္ျမန္မာႏုိင္ငံအ
တြင္းသို ့တျဖည္းျဖည္းေရႊ ့ေျပာင္းလာခဲ့ၾကဟန္တူပါသည္။သူတို ့၏ေရႊ ့ေျပာင္းမွဳမွာခက္ခဲလွ
၍တစ္ေၾကာင္း၊အျခားအႏြယ္တူလူမ်ိဳးမ်ားက ေရႊ ့ေျပာင္းရာလမ္းတြင္ ပိတ္ဆို ့ဟန္ ့တားဘိသ
ကဲ့သို ့ရွိသည္က တစ္ေၾကာင္း ကခ်င္တုိ ့မွာျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသို ့ေရႊ ့ေျပာင္း၀င္ေရာက္လာ
ရာတြင္ အတန္ငယ္ေနာက္က်သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသို ့၀င္ေရာက္ခဲ့ၾကၿပီး
ေနာက္ၾတိဂံနယ္(ေမခ ႏွင့္ မလိခ ျမစ္ႏွစ္သြယ္စပ္ၾကားသံုးေၿမွာင့္ေဒသ) သို ့ေရာက္ေသာအ
ခါတြင္ေရွ ့သို ့ဆက္လက္ေရႊ ့ေျပာင္းျခင္းမျပဳႏုိင္ဘဲ ကာလအတန္ၾကာ အေျခစိုက္ေနထုိင္ခဲ့
ရဟန္တူပါသည္။အေၾကာင္းမွာထုိစဥ္က ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ဖ်ားပိုင္းကိုေမာရွမ္းတုိ ့ၾကီးစိုးေန
ေသာေၾကာင့္ဟုဆိုဖြယ္ရာရွိသည္။ေမာရွမ္းတုိ ့အင္အားယိမ္းယုိင္ေသာအခါတြင္မွေရွ ့သို ့
ဆက္လက္ေရႊ ့ေျပာင္း၍ ယခုေနထိုင္ရာေဒသမ်ားသို ့တျဖည္းျဖည္းေရာက္ရွိလာခဲ့ၾကဟန္
တူပါသည္။တရုတ္သမုိင္းမ်ားကိုေထာက္ထားျခင္းအားျဖင့္ ၾတိဂံနယ္မွ ေတာင္ဘက္သို ့စ
တင္ေရႊ ့ေျပာင္းသည္မွာ ခရစ္ႏွစ္ ၁၅ ရာစုအလယ္ေလာက္က ဟုခန္ ့မွန္းႏုိင္သည္။ျမန္မာႏုိင္
ငံအတြင္းသို ့စတင္၀င္ေရာက္သည္မွာကား ၁၁ ရာစုေလာက္က ျဖစ္တန္သည္ဟုယူဆႏုိင္
ေပသည္။၁၅ ရာစုအလယ္ေလာက္မွစ၍လူတစ္ဆက္ၿပီးတစ္ဆက္ေရႊ ့ေျပာင္းလာၾကစဥ္ က
ခ်င္တုိ ့မွာေရာက္ရွိၿပီးျဖစ္ေသာရွမ္းျမန္မာတုိ ့၏ယဥ္ေက်းမွဳအခ်က္အလက္မ်ားကိုစတင္ရရွိ
ခဲ့ၾကသည္။ထိုမွတပါး မိမိေနရာရရွိေရးအတြက္ေရာက္ရွိၿပီးျဖစ္ေသာ ရွမ္းျမန္မာ စသည္တုိ ့
ႏွင့္ မၾကာခဏ ဆိုသလုိ တိုက္ပဲြမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့သည္။အင္အားနည္းသည့္ေရာက္ရွိၿပီးလူမ်ိဳးမ်ား
ကို ေတာင္ဘက္သို ့တြန္းထုတ္ႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ဤသို ့ျဖင့္ ဆဒံုးနယ္ဘက္တြင္ေနထိုင္ေသာ
ပေလာင္လူမိ်ဳးတုိ ့မွာ ေတာင္ဘက္ ေရႊလီျမစ္၀ွမ္းဘက္သို ့ေျပာင္းေရႊ ့လာခဲ ့၍ ကခ်င္တုိ ့မွာ
မူ ဆဒံုးနယ္ဘက္တြင္ အင္အားႏွင့္ အေျခစိုက္ေနထိုင္ခဲ့ၾကေလၿပီ။ကခ်င္တုိ ့မွာ ေရႊ ့ေျပာင္း
ၾကရာတြင္ေတာင္ရုိးကိုလုိက္ၾက၏။အေျခစိုက္ေနထုိင္ရာတြင္လည္းမ်ားေသာအားျဖင့္ေတာင္
ရိုးေတာင္စြယ္တို ့ကိုပိုမိုႏွစ္သက္ၾကသည္။ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသို ့ေရာက္ရွိၿပီးေနာက္ ေတာင္
ဘက္ေတာင္တန္းမ်ားတစ္ေလွ်ာက္ ဆြမ္ပရာဘြမ္(SumPra Bum) ဆြမ္ပရာဘြမ္မွသည္
ေတာင္ဘက္ေတာင္ရိုးအတုိင္း အေနာက္ဘက္ေတာင္ဒရုခ်တ္ သို ့လည္းေကာင္း၊ထပ္မံခြဲ
သြားသည့္ လမ္းတစ္သြယ္၊ၾတိဂံနယ္အတြင္းရွိေတာင္တန္းအတုိင္း ဆင္းသက္လာ၍ေမချမစ္
ရိုးတစ္ေလွ်ာက္ ေတာင္ဘက္သို ့ဆင္းလာခဲ့သည့္လမ္းတစ္သြယ္ ဤသို ့လမ္းႏွစ္သြယ္ကြဲ
ျပားကာ ေရႊ ့ေျပာင္းပ်ံ ့ႏွံ ့လာခဲ့ၾကသည္ဟုယူဆဖြယ္ရွိသည္။

ဆက္ေရးမည္

ကခ်င္ျပည္နယ္အေၾကာင္းတစ္ေစ့တစ္ေစာင္း(၂)

  • ပင္လံုညီလာခံ
၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေခါင္းေဆာင္ေသာ ဖဆပလ အစိုးရတက္လာေသာအခါ
သီးျခားကင္းလြတ္ေနေသာေတာင္တန္းေဒသမ်ားကို ျပည္မအတြင္းသို ့ ျပန္လည္သိမ္းသြင္းလုိ
သျဖင့္ေတာင္တန္းသားမ်ားႏွင့္စကားကမ္းလွမ္းခဲ့သည္။သို ့ႏွင့္ ၁၉၄၇ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၂ ရက္
ေန ့တြင္က်င္းပေသာ ပင္လံုညီလာခံၾကီးတြင္ေတာင္တန္းေဒသေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ားႏွင့္ ဗိုလ္
ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အမွဳးျပဳေသာ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ၾကီး တုိ ့သည္ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားအား
ျမန္မာျပည္မၾကီးႏွင့္ပူးေပါင္းရန္ တညီတညြတ္ထည္းဆံုးျဖတ္ၾကေလသည္။၄င္း သေဘာတူစာ
ခ်ဳပ္အရ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန ့တြင္စတင္က်င္းပေသာ တိုင္းျပည္ျပဳလြတ္ေတာ္မွေရး
ဆြဲအတည္ျပဳေပးခဲ့သည့္ ႏုိင္ငံေတာ္ဖြဲ ့စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ အခန္း ၁၊ အပိုဒ္ ၆ တြင္
ျမစ္ၾကီးနားႏွင့္ ဗန္းေမာ္ခရိုင္ဟု ယခင္က ေခၚတြင္ခဲ့ေသာ နယ္ေျမမ်ားကိုျပည္ေထာင္စုျမန္မာ
ႏုိင္ငံအတြင္းတြင္ ျပည္ေထာင္စုအဖြဲ ့၀င္တစ္ခုအျဖစ္ဖြဲ ့စည္းရမည္။ထိုျပည္ေထာင္စုအဖြဲ ့၀င္
ကို ေနာက္ေနာင္တြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ဟု ေခၚတြင္ရမည္ဟု အတိတလင္းေရးသားေဖၚျပထား
ေလသည္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ၊ ၄ရက္ေန ့တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ လြပ္လပ္ေရး ရရွိၿပီးေနာက္
ဇန္န၀ါရီလ ၊၁၀ ရက္ေန ့ကို ကခ်င္ျပည္နယ္ေန ့အျဖစ္စတင္သတ္မွတ္လုိက္သည္။

  • ထြက္ကုန္ပစၥည္းမ်ား
ကခ်င္ျပည္နယ္ မွာ ေျမေပၚေျမေအာင္ သံယာဇာတ ေပါၾကြယ္လွေသာ ျပည္နယ္တစ္ခုျဖစ္
သည္။စ ိမ္းစိုထူထပ္လ်က္ရွိေသာ သစ္ေတာၾကီးမ်ား၊ အဖိုးတန္ကၽြန္းသစ္မ်ား၊ အျခားေသာ
သစ္မာပင္မ်ား အျပင္သစ္ေတာထြက္ပစၥည္းမ်ားရွိသည္။ျပည္နယ္တြင္းမွထြက္ရွိေသာဆန္
စပါးမ်ားမွာ ျပည္နယ္တြင္းလူဦးေရ အတြက္လံုေလာက္သည္ သာမက ပိုလ်က္ရွိသည္ကို
ပင္ေတြ ့ရမည္ျဖစ္သည္။ကခ်င္ျပည္နယ္မွာထြက္ရွိေသာေျမေအာင္ အဖိုးတန္ သံယာဇာတ
မ်ားမွာ ေက်ာက္စိမ္း၊ပယင္းျမ၊နီလာ၊ၿမိဳင္စိန္၊ပတၱျမားႏွင့္ေရႊတုိ ့ျဖစ္သည္။ယခင္က ထိုပစၥည္း
မ်ားကို ေခတ္မွီစက္ကိရိယာမ်ားျဖင့္တူးေဖၚႏုိင္ျခင္းမရွိေသာ္လည္း ယခုအခါတြင္မူ ေခတ္မွီ
စက္ကိရိယာမ်ားျဖင့္ တူးေဖၚေနၾကေလၿပီ။ပယင္းကို ဟူးေကာင္းေျမျပန္ ့ေဒသ၊မိုင္းကြန္း ႏွင့္
တႏုိင္းေဒသ မ်ားတြင္ ေတြ ့ရွိရသည္။ေက်ာက္စိမ္းကို ဖားကန္ ့ရတနာေျမ၊လံုးခင္း ႏွင့္ခင္စီ
ကန္ေဒသတို ့တြင္ေတြ ့ႏုိင္သည္။ေက်ာက္နီႏွင့္ပတၱျမားကို နန္ ့ယားဆိပ္ေဒသ တြင္အနည္း
ငယ္ေတြ ့ရွိႏုိင္သည္။ျပည္နယ္အတြင္းရွိျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားတြင္ေရႊကို ေတြ ့ရွိရေသာ္လည္းနာ
မည္ၾကီးေမွာ္မ်ားမွာ တႏုိင္းေရႊေမွာ္ နွင့္ ျမစ္ဆံုအတက္ပိုင္းရွိေရႊေမွာ္တို ့မွာထင္ရွားသည္။
ယခုအခါတြင္ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရမွ ဓါတ္သတၱဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို စနစ္တက် ျပဳလုပ္
လ်က္ရွိေလၿပီ။

  • လမ္္းပန္းဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး
ယခင္က ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္းတြင္ တစ္ေနရာႏွင့္တစ္ေနရာ၊ၿမိဳ ့တစ္ၿမိဳ ့ႏွင့္တစ္ၿမိဳ ့သြားလာ
ရာတြင္လမ္းမေကာင္းမွဳေၾကာင့္ အင္မတန္မွခက္ခဲေသာ္လည္း ယခုကာလတြင္မူ ႏိုင္ငံေတာ္
အစိုးရမွ လမ္းတံတားစီမံကိန္းမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ၿပီးျဖစ္သျဖင့္ သြား
လာရန္မခက္ခဲေတာ့ၿပီျဖစ္သည္။ယခင္က ျမစ္ၾကီးနားမွ ၀ိုင္းေမာ္ၿမိဳ ့သို ့သြားလိုပါက စက္
ေလွ၊သေဘၤာတို ့ျဖင့္သာ သြားလာႏုိင္ခဲ့ၿပီး ျမစ္ၾကီးနားၿမိဳ ့ စီတာပူရပ္ကြက္ႏွင့္ ၀ုိင္းေမာ္ၿမိဳ ့
နယ္ မိုင္းနားေက်းရြာတုိ ့ကို ဆက္သြယ္ထားေသာ ဧရာ၀တီျမစ္ကူးတံတားၾကီး တစ္စင္းျဖစ္
သည့္ ဗလမင္းထင္တံတားကိုတည္ေဆာက္ၿပီးသည့္အခ်ိန္မွစၿပီး ျမစ္ၾကီးနားၿမိဳ ့မွ ၀ိုင္းေမာ္
ၿမိဳ ့သို ့သာမက ဗန္းေမာ္၊နမ့္ခမ္း၊မူဆယ္ စသျဖင့္ တစ္ၿမိဳ ့ႏွင့္တစ္ၿမိဳ ့နာရီပိုင္းအတြင္းမွာပင္
လြယ္ကူစြာ သြားလာႏုိင္ၿပီျဖစ္သည္။ျမစ္ၾကီးနားႏွင့္ မႏၱေလး မီးရထားလမ္းမုိင္အကြာအေ၀း
စုစုေပါင္း ၃၇၇ မုိင္ ကြာေ၀းသည္။ျမစ္ၾကီးနား ၿမိဳ ့၊ဗန္းေမာ္ၿမိဳ ့ႏွင့္ ပူတာအိုၿမိဳ ့တုိ ့တြင္ေလဆိပ္
မ်ားထားရွိေလရာ နာရီပိုင္းအတြင္းမွပင္ မုိင္ေပါင္းရာခ်ီေသာ ခရီးမ်ားကိုလြယ္ကူစြာသြားလာ
ႏုိင္ေလၿပီ။တရုတ္ႏုိင္ငံအတြင္းသို ့ျဖစ္ကူးႏုိင္ေသာ ေတာင္ၾကားလမ္းမ်ားလည္းရွိၿပီး အေရး
ၾကီး အသံုး၀င္ေသာ ေတာင္ၾကားလမ္းမွာ ပန္၀ါေတာင္ၾကားလမ္းျဖစ္သည္။ယခုအခါတြင္
ပန္၀ါၿမိဳ ့ကေလးမွာ နယ္စပ္ၿမိဳ ့ေလးအျဖစ္အင္မတန္မွ သပ္ရပ္ထင္ရွားလွသည္။ထို ့သို ့ေသာ
လမ္းပန္းဆက္သြယ္မွဳမ်ားေၾကာင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္သည္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဖြံ ့ၿဖိဳ းၿပီး
စီးပြားေရးအရခုိင္မာေသာျပည္နယ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ထို ့ျပင္ လုိင္ဇာၿမိဳ ့ကေလးမွာ ျမန္မာ
ႏုိင္ငံႏွင့္တရုတ္ႏိုင္ငံတုိ ့ထိစပ္လ်က္ရွိေသာ နယ္စပ္ၿမိဳ ့ကေလးအျဖစ္ ထင္ရွားသည္။

ဆက္ေရးပါမည္

Thursday, February 26, 2009

ကခ်င္ျပည္နယ္အေၾကာင္းတစ္ေစ့တစ္ေစာင္း(၁)

ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိ္င္ငံေတာ္လြပ္လပ္ေရးရသည္ႏွင့္မေရွးမေႏွာင္းတြင္ စတင္တည္
ေထာင္ခဲ့ေသာကခ်င္ျပည္နယ္ သည္ယခုဆိုလွ်င္ျဖင့္ ေရႊရတု ကာလကိုပင္ေက်ာ္လြန္
ၿပီး စိန္ရတုကာလဆီသို ့ပင္ဦးတည္ေနေလၿပီ။ထို ့ျပင္ ကခ်င္ျပည္နယ္သည္ သဘာ၀
သယံဇာတမ်ား လြန္စြာေပါ ၾကြယ္၀သည့္အတြက္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ ၏
အားထားစရာေဒသ တစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။


  • ကခ်င္ျပည္နယ္
ကခ်င္ျပည္နယ္ သည္ ျမန္မာႏုိ္င္ငံ ေျမာက္ပိုင္း သမပိုင္းဇံုတြင္တည္ရွိၿပီးဧရာ၀တီႏွင့္
ခ်င္းတြင္းျမစ္ဖ်ားျမစ္၀ွမ္းေဒသေျမျပန္ ့မ်ားႏွင့္ေတာေတာင္မ်ားေရာၿပြမ္းလ်က္ရွိေသာ
ျပည္နယ္တစ္ခုျဖစ္သည္။မိွဳင္းညိွဳ ့ျမင့္မားလွေသာေတာင္ထြတ္ေတာင္တန္းမ်ား၊နက္
ရွိုင္းထူထပ္ေသာသစ္ေတာၾကီးမ်ား၊ၾကည္လင္ေအးျမေသာျမစ္ေခ်ာင္းေရတန္ခြန္မ်ား
အင္းအိုင္မ်ားႏွင့္ စိမ္းလန္းသာယာလွပေသာျပည္နယ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ေျမာက္လတၱီ
တြဒ္ ၂၃၃၇ ဒီဂရီႏွင့္ ၂၈၅၈ ၾကား၊အေရွ ့ေလာင္ဂ်ီတြဒ္ ၉၆ ဒီဂရီ ၄၇ မိနစ္ၾကားတြင္
တည္ရွိၿပီး အေရွ ့ဖက္ ႏွင့္ေျမာက္ဖက္တြင္ တရုတ္ျပည္သူ ့သမၼတႏုိင္ငံ၊အေနာက္ဖက္
တြင္ ကသာခရုိင္၊ နာဂေတာင္တန္း၊ အထက္ခ်င္းတြင္းခရိုင္၊ အာသံျပည္တုိ ့ႏွင့္နယ္နိ
မိတ္ျခင္းထိစပ္လ်က္ရွိသည္။ကခ်င္ျပည္နယ္၏ စုစုေပါင္းဧရိယာအက်ယ္အ၀န္းမွာ
စတုရန္းမိုင္ေပါင္း ၃၉၉၀၀ ခန္ ့ရွိသည္။ကုန္းျမင့္ေဒသျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ ကခ်င္
ျပည္နယ္သည္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ေပ၃၀၀၀ခန္ ့ျမင့္
သည္။ယခုေခတ္ကာလာတြင္လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးမ်ားေကာင္းမြန္ၿပီး စည္ကား
သိုက္ၿမိဳက္ ေသာ၊ေနခ်င့္စဖြယ္ေကာင္းေသာ၊ ခ်စ္စရာဓေလ့မ်ားျဖင့္ျပည့္ႏွက္ေန
ေသာ၊သာယာလွပေသာ စသျဖင့္ေသာမ်ားစြာျဖင့္ျပည့္ႏွက္ေနေသာျပည္နယ္ ျဖစ္
ပါသည္။ကခ်င္ျပည္နယ္၏ ျပည္နယ္ရံုးစိုက္ရာၿမိဳ ့မွာ ျမစ္ၾကီးနားၿမိဳ ့ျဖစ္ၿပီး ကခ်င္ျပည္
နယ္၏ ၿမိဳ ့ေတာ္ျဖစ္သည္။အျခားထင္ရွားေသာေနရာမ်ားမွာ ဧရာ၀တီၤျဖစ္စတင္ျဖစ္ဖ်ား
ခံသည့္ ေမခ၊ႏွင့္ မလိခ ေပါင္းစံုရာ ျမစ္ဆံု၊ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အၾကီးဆံုးအုိင္ျဖစ္သည့္ အလ်ား
၁၄ မိုင္ အနံ ၇ မုိင္ရွိသည့္ အင္းေတာ္ၾကီးအုိင္တုိ ့မွာ ကမၻာေက်ာ္ေအာင္ထင္ရွားလွေသာ
ေနရာမ်ားပင္ျဖစ္သည္။


  • လူမ်ိဳးစု
ျပည္နယ္အတြင္းတြင္ ကခ်င္လူမ်ိဳး၊ဗမာလူမ်ိဳး၊ရွမ္းလူမ်ိဳး ႏွင့္ အျခားေသာလူမ်ိဳးစုအနည္း
ငယ္တုိ ့ပ်ံ ့ႏွံ ့ေနထိုင္ၾကသည္။



  • ကခ်င္လူမ်ိဳးဆင္းသက္လာပံု
ကခ်င္လူမ်ိဳးတို ့သည္ တိဗက္အႏြယ္၀င္မ်ားျဖစ္ၿပီး ဗမာလူမ်ိဳ းတို ့ႏွင့္တႏြယ္တည္းဆင္း
သက္လာၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။တိဗက္ဗမာအႏြယ္၀င္တို ့သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲသို ့တသုတ္
ၿပီးတသုတ္ေရႊ ့ေျပာင္းဆင္းသက္လာၾကကာ ၁၁ ရာစုႏွစ္အတြင္းက ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္
ဖ်ားစြန္းေဒသမ်ားသို ့ေရာက္ရွိလာၾကၿပီး ၁၅ ရာစု ႏွစ္ေလာက္က ျပည္နယ္အတြင္းသို ့
ေရာက္ရွိအေျခစိုက္လာၾကသည္ဟု ယူဆခဲ့ၾကသည္။ပုဂံေခတ္က ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္း
ပါ၀င္ေသာေဒသတို ့မွာ ပုဂံေခတ္ ျမန္မာအင္ပိုင္ယာအတြင္းပါ၀င္ခဲ့၏။တာတာလူမ်ိဳးတုိ ့
၀င္ေရာက္တိုက္ခဲ့ၿပီးပုဂံမင္းဆက္ပ်က္သုန္းေသာအခါက သည္ေဒသတြင္ ေမာရွမ္းလူမ်ိဳး
တုိ ့ၾကီးစိုးခဲ့ၾကသည္။ေတာင္ငူေခတ္မေရာက္မွီေခတ္တစ္ေလွ်ာက္လံုး တြင္ ေမာ္ရွမ္းတုိ ့
သည္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေဒသမ်ားကိုသာမက အေနာက္ဘက္ပိုင္းရွိေဒသမ်ားကိုပါ ၾကီးစိုး
ႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။တခါတရံ ေတာင္ဖက္ရွိျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ ေျမာက္ဖက္ရွိတရုတ္ႏုိင္ငံတုိ ့ကို
ပါ၀င္ေရာက္အာဏာျဖန္ ့ခဲ့ၾကသျဖင့္ စစ္မက္ေရးရာအရ ေျဖရွင္းခဲ့ရမွဳမ်ားလည္းရွိခဲ့ရ
သည္။ထိုစဥ္က ေမာရွမ္းတုိ ့၏ အခ်က္အခ်ာေဒသမွာ မိုးေကာင္းေဒသျဖစ္သည္။၁၅၃၅
-၃၆ ခုႏွစ္ခန္ ့ေလာက္တြင္ေတာင္ငူမွေနၿပီးျမန္မာႏုိင္ငံ ျပန္လည္စုစည္းထူေထာင္ခဲ့စဥ္
က ကခ်င္ျပည္နယ္ေဒသတ၀ိုက္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ တေပါင္းတည္းျပန္လည္ျဖစ္ခဲ့သည္။
ထုိေနာက္ပိုင္းမွစ၍ ကခ်င္ျပည္နယ္ေဒသမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိ္င္ငံႏွင့္တေပါင္းတည္းျဖစ္ခဲ့
ေလေတာ့သည္။၁၈၈၅ ခုႏွစ္၊ျမန္မာႏုိင္ငံကို ၿဗိတိသွ်တုိ ့သိမ္းပိုက္ၿပီးသည့္ေနာက္ ဒီဇင္
ဘာလ ၂၈ ရက္ေန ့က ဗန္းေမာ္ၿမိဳ ့ကို သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္။ထိုစဥ္က ျပည္နယ္ေဒသအတြင္း
ရွိ ကခ်င္၊ဗမာ၊ရွမ္း တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားပူးေပါင္းကာၿဗိတိသွ် တို ့၏အုပ္ခ်ဳပ္မွဳ
ကိုကာလအတန္ၾကာေတာ္လွန္ခဲ့ဖူးေလသည္။ခုိင္ၿမဲစြာအုပ္ခ်ဳပ္ႏုိင္ေရးအတြက္ ၿဗိတိသွ်
တို ့သည္ ၁၈၉၅ ခုႏွစ္ထိ ၁၀ႏွစ္တိုင္တုိင္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ရေလသည္။ထို ့ေနာက္ကခ်င္ျပည္
နယ္အား နယ္ျခားေဒသ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္တြင္ထားရွိသျဖင့္ ျပည္မအုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္
ကြဲျပားသြားခဲ့ေလသည္။ထိုေခတ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ျမန္မာျပည္ဘုရင္ခံက တုိက္ရုိက္အုပ္
ခ်ဳပ္၍ အထက္တန္းအရာရွိမ်ားကိုမူ အဂၤလန္ႏုိင္ငံ ရွိ အိႏၵိယႏုိင္ငံဆိုင္ရာ အတြင္း၀န္က
ခန္ ့အပ္ေလသည္။ကခ်င္ေတာင္တန္းေဒသ ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းေဒသ ကို ရွမ္း
ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း နယ္ျခား၀န္ေထာက္က အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ကခ်င္ေတာင္တန္းေဒသ
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒမ်ားမွာ ယင္းဓေလ့ထံုးစံမ်ားအေပၚမွီး၍ေရးဆြဲထားေသာစည္းမ်ဥ္းမ်ား
ျဖစ္ေလသည္။၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္က ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ" ကခ်င္ေတာင္တန္းသားမ်ားဆိုင္ရာ
စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ား" ႏွင့္ "ကခ်င္ျပည္နယ္လက္စြဲ" စာအုပ္တုိ ့မွာထင္ရွားေသာဥပေဒ
စာအုပ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။


ဆက္ေရးပါမည္။

Monday, February 23, 2009

ေမြးရပ္ေျမ



၁၉၈၆ခုႏွစ္၊ကခ်င္ျပည္နယ္၊ျမစ္ၾကီးနားၿမိဳ ့ကေလးမွာစတင္ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ကၽြန္ေတာ္၊ျမစ္ၾကီးနား
မွာလူျဖစ္၊ျမစ္ၾကီးနားမွာေနၿပီး ၾကီးျပင္းခဲ့တဲ့ကၽြန္ေတာ္ ျမစ္ၾကီးနားကိုလြမ္းမိတာ မမွားေလာက္
ပါဘူးဗ်ာ။ငယ္ငယ္ကဆိုရင္ ဧရာ၀တီျမစ္ထဲမွာေရသြားကူးခဲ့တာ အရမ္းေပ်ာ္ဖုိ ့ေကာင္းတယ္ ။
အေမသိေတာ့ ေလွာ္တာေပါ့။ကၽြန္ေတာ္ကလည္းကေလးပီပီ အမွတ္မရွိဘဲ အေမရုိက္တာကို
ေတာင္မွ မမွဳဘဲ ညေနတုိင္းေရသြားကူးကူးေနတာ။ေနာက္ဆံုးေတာ့ အေမကေျပာမရလုိ ့လက္
ေလွ်ာ့လုိက္ရတဲ့အထိ ကို ဧရာ၀တီျမစ္ကိုခ်စ္တာ။မွတ္မွတ္ရရ ၂၀၀၁-ဒီဇင္ဘာတုန္းကဆိုရင္
သူငယ္ ခ်င္းေတြနဲ ့အေပ်ာ္လြန္ၿပီး ဧရာ၀တီျမစ္ထဲက သဲေသာင္မွာ ညအိပ္ခဲ့ရဖူးတယ္ ။ အဲဒီ
ေလာက္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ ျမစ္ၾကီးနားၿမိဳ ့ကေလးကိုဘယ္ေလာက္ထိခ်စ္ေၾကာင္းသိေလာက္
ေရာေပါ့။ဒါတင္ဘဲလားဆိုေတာ့ ဘယ္ဟုတ္မလည္း။ကၽြန္ေတာ္ေနတဲ့ၿမိဳ ့ကေလးကိုကသာယာ
ၿပီးေနခ်င့္စဖြယ္ၿမိဳ ့ကေလးျဖစ္ေနတယ္ေလ။လည္စရာေနရာေတြကလည္းတပံုတပင္ရွိတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ဆိုရင္လည္လုိ ့မကုန္လုိ ့ ခြဲလည္ရတယ္။ း) ျမစ္ၾကီးနားကဘာေၾကာင့္ခ်စ္ဖို ့ေကာင္း
တာလည္း။ေျပာမယ္ဆိုရင္ ကုန္ေတာင္မကုန္ဘူး။ျမစ္ၾကီးနား ၿမိဳ ့ဆိုရင္ ကခ်င္လူမ်ိဳးေတြလည္း
မပါမျဖစ္ပါရမယ္။ဧရာ၀တီျမစ္လည္းမပါမျဖစ္ပါရမယ္။ေနာက္ၿပီးမေနာပြဲ၊ကခ်င္ရိုးရာ၊ျမစ္ဆံု၊
ကရိန္ေနာ္၊ေနာက္ၿပီး ---ေနာက္ၿပီး ---ေနာက္ၿပီး --- ကဲေျပာစရာမကုန္ပါဘူးဆို ။ခုေတာ့
ခနနားမယ္ဗ်ာ။ေနာက္က်ရင္ ကခ်င္ျပည္နယ္အေၾကာင္းေလးေရးပါရေစခင္ဗ်ာ။